Katalitik konvertör yani türkçesi ile katalitik dönüştürücü ,motordan çıkan çevreye zararlı egzoz gazını daha az zararlı olarak dışarı çıkmasını sağlayan aygıttır.
Üç yollu bir katalitik konvertörde aşağıdaki üç tepkime eşzamanlı olarak meydana gelir:
- Karbon monoksitin yakılarak karbon dioksite çevrilmesi: 2CO + O2 → 2CO2
- Azot oksitlerin azota indirgenmesi: NOx → O2 + N2
- Yanmamış hidrokarbonların (yani yanmamış yakıtın) karbon dioksit ve suya dönüştürülmesi, yani yakılması: CxHy + nO2 → xCO2 + mH2O
Bu tepkimeler, yakıt-hava karışımı ne zengin ne de fakirken dengededir. Fakir karışımla çalışılırken yukarıdaki ilk iki tepkime üçüncüsünden daha çok gerçekleşir. Zengin karışımla çalışılırken ise üçüncü tepkime diğer ikisinden daha çok gerçekleşir, yani karışımın zengin olması nedeniyle tam olarak yanamayan yakıt, katalitik konvertörde yakılır. Katalitik Konvertör kanalları Platin, Paladyum, Rodyum ve Seryum ile kaplanmıştır. Konvertör içindeki Paladyum ve Platin HC ve CO lerin oksitlenmesini, Rodyum ise NOx ‘lerin indirgenmesini sağlar. Seryum ise zengin ve fakir çalışma esnasında değişiklik gösteren oksijen miktarını, oksijeni depolayarak gerekli miktarda katalizörde tutmaya yarar.
Otomobilden çıkan gaz emisyonları şunlardır:
Su Buharı(H2O) – Yine yanma sonrası oluşan ürünlerden birisidir.Hidrojenin oksijenle kimyasal bağ yaparak su buharı oluşturması şeklinde gerçekleşir. Zararsızdır.
Nitrojen Gazı(N2) – Atmosferdeki havanın %78’ini oluşturan bu gaz, direkt olarak dışarı atılır. Zararsızdır.
Karbondioksit Gazı(CO2) – Yanma sonrası oluşan ürünlerden birisidir. Karbon atomları havadaki oksijenle birleşerek oluşur. Havada %0,03 oranında bulunur. Fazlası zararlıdır. Oksijeni tutucu özelliği olduğundan(oksijen atmosferde %21 oranında bulunur) fazlası oksijenin yayılmasını ve havada hissedilmesini engeller.
Katalitik kontervörde bu gazlar çeşitli reksiyonlara girerek neredeyse tamamen zararsız hale getirilerek atmosfere salınırlar.
